English
Een terugblik op de PrEPinEurope Summit – Amsterdam 2018
Dit weekend werd voor het eerst de PrEPinEurope Summit gehouden. In Amsterdam; niet dankzij maar ondanks de Nederlandse regering zoals elders werd gesuggereerd. Wel dankzij onder andere het Nederlandse AidsFonds dat financiële ondersteuning bood en daarom geprezen mag worden. Niet alleen voor deze steun, maar ook vanwege de inmiddels al jaren campagne en inzet binnen het PrEP dossier. In deze strijd is ook belangrijk de inzet te prijzen van diegene die ons gebracht hebben waar we al wél zijn. Want wat bleek dit congres: Ja, Nederland loopt achter op landen als Frankrijk en Schotland waar de pillen al wel vergoed worden, maar ook vóór op andere landen. In Nederland is er consensus en één boodschap van en voor de medische Nederlandse professionals door een gemeenschappelijke medische richtlijn. Vaak ontbreekt die consensus nog in andere Europese landen. Wij hebben wél een implementatie studie bij de GGD Amsterdam die zich, net als organisaties als het COC, de HIV vereniging, de Nederlandse vereniging voor HIV behandelaren, etc, zonder aarzelen al jaren bij het pro-PrEP team hebben geschaard. De vrijwilligers van PrEPnu hebben een grote stempel gedrukt op de bekendheid van PrEP onder homo- en bimannen en ervoor gezorgd dat honderden mannen toegang kregen tot de zeer moeilijk bereikbare pillen en PrEP zorg. Alleen hierdoor zijn we nu in het stadium gekomen dat – met nu enigszins betaalbare pillen – vele mannen de vraag bij hun huisarts of GGD kunnen en willen neerleggen. Dit hebben we bereikt door samen op te treden. Eén stem, één community die haar rechten opeist.
Wat ook bleek dit congres is dat we er nog lang niet zijn. Voordeel van het geen koploper zijn is dat je min of meer kan voorspellen wat de volgende barrières zullen zijn aan de hand van de landen om ons heen. De zorg rondom PrEP blijkt – vanwege haar populariteit – duur en overal waar PrEP wel vergoed wordt ontstaan capaciteitsproblemen binnen SOA klinieken. Opeens komen de mannen die vaak op SOA’s getest zouden moeten worden (met of zonder PrEP) ook daadwerkelijk met regelmaat naar de SOA poli’s. Geld moet vrijgemaakt worden, vaak op lokaal politiek niveau, wat vanwege de bekende stigma’s en morele bezwaren voor nieuwe problemen zorgt. Dezelfde problemen zien we nu al hier ontstaan, met als voorbeeld de recentelijke (tijdelijke) aanname-stop van het InPrEP spreekuur bij de GGD Amsterdam. Die problemen kunnen alleen overwonnen als er een stem uit onze gemeenschap is die haar plaats opeist en aangeeft die financiering te willen zien. Ook op lokaal niveau, ook bij de gemeenteraadsverkiezingen, die gaan over de SOA-poli’s bij de gemeentelijke GGD’s.
Inspirerend was de initiator van de Facebook groep PrEPFacts. Deze Facebookgroep (20.000 leden wereldwijd) is een platform om PrEP ervaringen te delen of vragen te stellen, maar heeft vooral gezorgd voor het zichtbaar maken en samenbrengen van een community. Het is soms moeilijk in Nederland om die (LGBTQ)-community te herkennen. PrEPFacts laat zien dat door sociale media te gebruiken een nieuw collectief kan ontstaan zodat we elkaars emancipatie kunnen ondersteunen en vooral één stem kunnen vormen richting de buitenwereld. Wie richt de Facebook-groepen PrEPFacts_Eindhoven of PrEPFacts_DenHaag op en zoekt naar verbinding met elkaar om samen die vraag te stellen aan politici voor de komende gemeenteraadsverkiezingen of bij hun lokale GGD’s?
Ander probleem dat zich gaat voordoen in de komende jaren, waar nu al actie op moet volgen, is het bereiken van de gehele doelgroep. Momenteel zijn het merendeel van de mannen aan PrEP in Nederland homoseksueel, van middelbare leeftijd, blank, goedgebekt en hoogopgeleid met voldoende financiële middelen en beschikken tevens over een forse dosis angst voor hiv door hun persoonlijke geschiedenis met de ziekte. Deze groep heeft een ware PrEP-zucht en heeft als eerste de PrEP opgeëist. Dit verdienen ze ook, echter juist ook jonge of allochtone homo- en bimannen, transgender mannen en vrouwen en sekswerkers in Nederland zouden veel baat kunnen hebben bij PrEP. Bereiken van die groepen blijkt wat meer moeite te kosten en daar moeten we over nadenken, maar vooral moeten we contact zoeken met mensen uit die communities. Wie overtuigt de eerste homojongen van 18 die net uit de kast is van het belang van PrEP en creëert het nieuwe rolmodel voor al die andere jonge homojongens?
Tot slot was een zich herhalend thema seksuele gezondheid. Seksuele gezondheid is meer dan het voorkomen van infectieziektes. De introductie van PrEP opent het gesprek over wensen en grenzen binnen seksualiteit en met name over het maken van individuele keuzes. PrEP is immers niet voor iedereen de oplossing, zoals het condoom dit ook niet is. Van het discours van de Condoom-Taliban gaan we naar een genuanceerd gesprek en vragen we: Wat past bij jou? Dit gesprek is belangrijk in de huidige tijd, niet alleen door de introductie van PrEP. Onze community wordt blootgesteld aan snel veranderende verwachtingen van relaties, de populariteit van apps als Grindr en Scruff en een intensiverend drugsgebruik. Gebruik jij seks en drugs omdat je trots bent op jezelf en graag je leven en je seksualiteit ten volle viert en beleefd? (Fantastisch!!) Of gebruik jij je seks en drugs omdat je eigenlijk eenzaam bent en verlangt naar verbinding en de seks en drugs een eenvoudige manier zijn om dit gevoel (even) te krijgen? De PrEPnu workshop of de Chemseks gespreksgroepen maken daar een klein begin in door met elkaar te praten over PrEP of drugsgebruik, maar is bij lange na niet voldoende. Hoe kunnen wij elkaar helpen? Niemand staat namelijk alleen in het hebben van angst voor hiv of in het moeite hebben om altijd een condoom te gebruiken. Niemand staat alleen in de zoektocht naar een gezonde en bevredigende invulling van zijn of haar seksleven en relaties. En niemand staat alleen in het zichzelf afvragen hoe the fuck dat homo-zijn nu eigenlijk moet.
PrEPinEurope bracht uit veel landen activisten samen die strijden voor het recht op vrije en gezonde seksualiteit. Om dr. Hoornenborg van het Amsterdamse PrEP implementatie project te quoten: “verandering begint altijd met activisten”. Samen staan we sterk en kunnen we een wereld creëren waarin iedereen een vrije keus heeft binnen zijn of haar seksualiteit en daarbij zich op een passende manier tegen de mogelijke negatieve gevolgen kan beschermen.
Sebastiaan Verboeket
11.02.2018
Amsterdam